Μουρ, Τζορτζ Έντουαρντ

(George Edward Moore, Λονδίνο 1873 – Κέιμπριτζ 1958). Άγγλος φιλόσοφος. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ από το 1892 έως το 1898 και δίδαξε στο ίδιο πανεπιστήμιο από το 1911 έως το 1925. Διετέλεσε διευθυντής της φιλοσοφικής επιθεώρησης Mind. Τα κυριότερα έργα του είναι: Principia Ethica (1903), Ηθική (1911) και μεγάλος αριθμός δοκιμίων δημοσιευμένων σε διάφορα περιοδικά. Μερικά από τα δοκίμια αυτά συγκεντρώθηκαν στον τόμο Φιλοσοφικές μελέτες (1922) και το 1935 εκδόθηκε, με τον τίτλο Μερικά κύρια προβλήματα φιλοσοφίας, σειρά μαθημάτων που είχε δώσει ο φιλόσοφος την περίοδο 1910 – 1911. Ο Μ. υπήρξε, μαζί με τον Ράσελ και τον Βιτγκενστάιν, ένας από τους εμπνευστές της σύγχρονης αγγλικής φιλοσοφίας, που είναι γνωστή και με την ονομασία «αναλυτική φιλοσοφία» ή «ανάλυση της γλώσσας». Η κύρια θέση που πρόβαλε ο M., και που κληρονόμησε η αγγλική φιλοσοφική σκέψη, είναι ότι η φιλοσοφία δεν πρέπει να προσφέρει μια δικαιολόγηση του σύμπαντος ως οργανικού όλου, συνδεδεμένου με αναγκαίες εσωτερικές σχέσεις που επιτυγχάνονται με την απόδοση στα τμήματα του σύμπαντος ιδιοτήτων που δεν έχουν. Η φιλοσοφία, αντίθετα, πρέπει να προχωρεί μέσω «αναλύσεων», με τις οποίες οι σύνθετες γνώσεις καταλήγουν σε απλά δεδομένα, που δεν μπορούν να αναλυθούν πάρα πέρα. Ξεκινώντας από τη θέση αυτή, ο Μ. απορρίπτει κάθε μορφή ιδεαλισμού και υποκειμενικής ηθικής. Ο ιδεαλισμός (που, αντλώντας από τον Χέγγελ, είχε κυριαρχήσει στην αγγλική σκέψη μεταξύ του τέλους του 19ου αι. και των αρχών του 20ού) είναι η μορφή της φιλοσοφίας που θέλει να αποδείξει ότι ολόκληρη η πραγματικότητα έχει πνευματικό χαρακτήρα και συγχρόνως αποτελεί ενιαίο και οργανικό σύστημα. Η απόδειξη που προσφέρουν οι ιδεαλιστές είναι απατηλή, γιατί στηρίζεται στην άτοπη ταύτιση του υποκειμενικού γεγονότος – που αποτελείται από την εμπειρία ή συνείδηση ή γνώση του υποκειμένου – με το αντικειμενικό δεδομένο, με το οποίο ερχόμαστε σε σχέση όταν έχουμε εμπειρία ή συνείδηση ή γνώση. Μια «υποκειμενιστική ηθική» είναι εκείνη που επιδιώκει να συγκροτηθεί ως επιστήμη της συμπεριφοράς και που έχει ως προϋπόθεση τη δυνατότητα να αναχθεί η ιδιότητα του «να είναι κανείς καλός» σε στοιχεία υποκειμενικά, συμφυή στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Η επιστήμη της συμπεριφοράς αφορά τα μέσα με τα οποία είναι δυνατό να δημιουργηθεί αυτό που είναι καλό, αλλά δεν λέει τίποτε για το τι είναι καλό. Η καλοσύνη είναι πρωταρχικό και αναλλοίωτο δεδομένο, καθότι ορισμένες πράξεις θεωρούνται υποχρεωτικές, ως δημιουργοί του καλού. Τα έσχατα και αναγκαία δεδομένα του αισθητού κόσμου και του ηθικού κόσμου παρέχονται κατά τον Μ. από τον «κοινό νου». Η φιλοσοφία παρουσιάζεται συνεπώς ως διασαφήνιση των εννοιών και των προβλημάτων μέσω της αναγωγής τους στις στοιχειώδεις γνώσεις του κοινού νου: οι φιλόσοφοι δεν διαθέτουν κανέναν τύπο ειδικής απόδειξης, την οποία μπορούν να επικαλεστούν στις συζητήσεις τους. Και η προσφυγή επίσης στον κοινό νου, νοούμενη ως προσφυγή στην «κοινή γλώσσα», καθώς και το να μην μπορούν να αναχθούν οι ηθικές ιδιότητες σε ιδιότητες άλλου τύπου, είναι θέσεις που κληρονομήθηκαν από τη σύγχρονη αγγλική αναλυτική φιλοσοφία. Ο Άγγλος φιλόσοφος Τζoρτζ Έντουαρντ Μουρ.